Lopend onderzoek
Vraag (1-11) Kennisagenda NVVC
| Vraag 2 CLEAR-CAD studie: | Upfront CTCA met selectieve non-invasieve ischemiedetectie |
| Vraag 2 FUSION studie: | FFRct analyse bij patiënten met stabiele pijn op de borst |
| Vraag 4 RELEASE-HF studie: | Telemonitoring bij patiënten met hartfalen |
| Vraag 5 DO-IT studie: | Dutch Outcome in ICD Therapy |
| Vraag 11 REHAB+ studie: | Toepassing van telerevalidatie bij patiënten met een acuut coronair syndroom |
Kennisagenda COVID-19 Federatie
| DEFENCE: | Landelijke studie naar myocardschade na COVID-19 |
Innovatie met steun van een NVVC-werkgroep
Veelbelovende zorg (Route 2 van de NVVC Procedure Innovatie)
Externe links
| FUSION studie: | FFRct analyse bij patiënten met stabiele pijn op de borst |
| TRACE-NL studie: | Tricuspidalisklep Transkatheter Edge-to-Edge Repair bij patiënten met ernstige symptomatische tricuspidalisklepinsufficiëntie. |
| COMPARE LAAO trial: | Linker hartoorsluiting voor patiënten met atrium fibrilleren en een contra-indicatie voor orale anticoagulantia |
| Monitor HF trial: | Arteria pulmonalis monitoring bij patiënten met hartfalen |
Wetenschappelijk onderzoek
Kennisagenda NVVC
CLEAR-CAD studie: Upfront CTCA met selectieve non-invasieve ischemiedetectie
Kennisagenda NVVC vraag 2: Is CTCA voldoende effectief om patiënten met revascularisatie indicatie te selecteren en patiënten zonder coronairlijden uit te sluiten?
In 2022 zal de CLEAR-CAD studie starten, een studie waarin we een primair CT-angiografie gedreven diagnostisch traject bij patiënten met pijn op de borst vergelijken met de standaard zorg. Dit is een grote gerandomiseerde klinische studie onder ruim 6500 patiënten in meer dan 30 centra in Nederland. Dit project wordt gefinancierd door een prestigieuze subsidie van het programma Zorg Evaluatie & Gepast Gebruik en ZonMW. De coördinatie wordt verricht door het Amsterdam UMC Hartcentrum (prof. dr. Jose Henriques), de afdeling Radiologie en Nucleaire geneeskunde (dr. Nils Planken), en de afdeling cardiologie van het Radboudumc (dr. Peter Damman). Wij verwachten dat we met deze studie kunnen aantonen dat een diagnostisch traject primair gedreven door CT-angiografie zal resulteren in betere klinische uitkomsten en lagere kosten dan de huidige standaard zorg.
Bij de studie is een grote projectgroep betrokken, die onder andere deel uitmaken van de Nederlandse verenigingen van de cardiologie, radiologie, cardiothoracale chirurgie en nucleaire geneeskunde. Met behulp van deze grote groep, en het enthousiasme van de deelnemende centra en patiënten, rekenen we erop dat de inclusie voorspoedig zal verlopen.
Updates over de voortgang van CLEAR-CAD zal via diverse kanalen worden gedeeld, waaronder berichtgeving via de bovengenoemde wetenschappelijke verenigingen.
Indien er interesse is om bij te dragen aan CLEAR-CAD als includerend centrum, neem dan contact op met de projectleiding via clearcadtrial@gmail.com. Dit email adres kan ook gebruikt worden voor overige interesse of vragen. Tenslotte zullen er de komende periode op de websites van het Amsterdam UMC en Radboudumc vacatures verschijnen voor CLEAR-CAD promotie trajecten een research nurse en data analist.
Zie ook het artikel in de NHJ van februari 2022
Lees meer over dit onderzoek op de ZonMW pagina.
Het onderzoeksteam
Peter Damman
(Radboudumc)
Nils Planken
(Amsterdam UMC)
Thomas van den Boogert
(Amsterdam UMC)
Jose Henriques
(Amsterdam UMC)
FUSION studie: FFRct analyse bij patiënten met stabiele pijn op de borst
Kennisagenda NVVC vraag 2: Is CTCA voldoende effectief om patiënten met revascularisatie indicatie te selecteren en patiënten zonder coronairlijden uit te sluiten?
- Het aantal onnodige hartkatheterisaties binnen 90 dagen
- Het aantal onnodige hartkatheterisaties binnen 1 jaar
- Kosteneffectiviteit
- Major Adverse Cardiac Events (MACE)
- Additionele non-invasieve testen voor beoordeling van coronairlijden
- Kwaliteit van leven
- Cardiovasculaire mortaliteit
- Complicaties gedurende en na hartkatherisatie
- Niet fatale beroerte
Ricardo Budde,
radioloog
(Erasmus MC) r.budde@erasmusmc.nl
Alexander Hirsch, cardioloog
(Erasmus MC) a.hirsch@erasmusmc.nl
Simran Sharma, promovenda
(Erasmus MC)
Table 1. Inclusion and exclusion criteria
Inclusion criteria | Exclusion criteria |
Age ≥ 18 years | Inability to provide informed consent |
Stable chest pain underwent CCTA which demonstrated ≥50% but less than 90% stenosis in any major epicardial vessel with a diameter ≥ 2 mm. | Unstable angina according to ESC guidelines |
| Unstable clinical status |
| Expected inability to complete follow-up and comply with follow-up aspects of the protocol |
| History of coronary revascularisation |
| Non-invasive or invasive diagnostic testing for CAD within the past 12 months (with the exception of exercise ECG) |
| Unsuitable for revascularisation if required (for example due to comorbidities or anatomical features) |
| Poor CT quality with expected inability to perform FFRct analysis |
RELEASE-HF studie: Telemonitoring bij patiënten met hartfalen
Kennisagenda NVVC vraag 4: Wat is de meerwaarde van telemonitoring rond atriumfibrillerendetectie en hartfalenbehandeling in de 1e en 2e lijn?
Per 1 juni 2021 is de prospectieve multicenter registry-based cohort studie (RELEASE-HF), gesubsidieerd door ZonMw en de Dutch CardioVascular Alliance (DCVA), van start gegaan. Het doel van de RELEASE-HF studie is het identificeren in welke subgroep van patiënten met hartfalen telemonitoring (kosten)effectief is en welke vormen van telemonitoring het meest (kosten)effectief zijn. Dit doel geeft antwoord op één van de kennishiaten welke beschreven staan in de Kennisagenda 2019 van de NVVC.
De onderzoeksvragen binnen RELEASE-HF kunnen worden beantwoord met (longitudinale) routine zorgdata. Hierbij wordt in ziekenhuizen met en ziekenhuizen zonder telebegeleiding 2 jaar lang een intensieve dataverzameling uitgevoerd, waarin voor 6901 patiënten wordt achterhaald of, hoe lang en welk type telebegeleiding hij/zij ontvangt. Daarnaast wordt per patiënt over 1 jaar follow-up achterhaald wat het zorggebruik en de gezondheidsuitkomsten zijn.
In totaal hebben 29 ziekenhuizen verspreid over Nederland een intentieverklaring ondertekend om deel te nemen aan de studie. De verwachting is dat zij op korte termijn kunnen starten met de dataverzameling of hun huidige dataverzameling via de Nederlandse Hart Registratie (NHR) voortzetten. Deze infrastructuur biedt een unieke mogelijkheid om met een observationele studiedesign de doelmatigheid van uitrol van telebegeleiding bij hartfalen patiënten te evalueren en ontrafelen . Op dit moment wordt er contact opgenomen met extra ziekenhuizen om te participeren in dit project.
Het onderzoeksteam van de RELEASE-HF studie (allen UMC Utrecht)
Dr. Jaap Trappenburg, associate professor
Jorna van Eijk, MSc, RN, promovenda
Prof. dr. Folkert Asselbergs, hoogleraar cardiologie
Prof. dr. Tiny Jaarsma, hoogleraar zelfzorg en zelfmanagement bij mensen met chronische (cardiovasculaire) aandoeningen
Dr. Jaap Trappenburg
associate professor
UMC Utrecht
DO-IT studie: Dutch Outcome in ICD Therapy
Kennisagenda NVVC vraag 5: Welke patiënten hebben nog steeds baat bij profylactische ICD implantatie in de hedendaagse praktijk?
Deze studie is al afgerond.
Principal investigator: Prof. dr. A.A.M. (Arthur) Wilde.
Voor meer informatie zie de link naar de ZonMW pagina van de studie.
REHAB+ studie: Toepassing van telerevalidatie bij patiënten met een acuut coronair syndroom
Kennisagenda NVVC vraag 11: Hoe moet eHealth ingezet worden binnen de cardiovasculaire (na)zorg?
Pilot and evaluate Rehab+ as a mobile cardiac rehabilitation program
Tekst volgt.
DEFENCE: landelijke studie naar myocardschade na COVID-19
Augustus 2021 is de financiering van de landelijke studie naar myocardschade na COVID-19 (DEFENCE) door ZonMw rondgekomen. Wat is de frequentie en wat zijn de gevolgen van myocardschade bij COVID-19 en wat kunnen we doen om korte en lange-termijnschade te voorkomen? Dat is de centrale vraag bij DEFENCE. Het project combineert verschillende lopende onderzoeken naar kinderen, sporters en volwassenen.
Het voorkomen van mycoardschade is één van de hiaten in de kennis over COVID-19 die de Federatie Medisch Specialisten (FMS) heeft opgenomen in haar kennisagenda. Het project loopt twee jaar.
Prof. dr. Folkert Asselbergs
Cardioloog - pijlervoorzitter Data Infrastructuur DCVA
UMC Utrecht
f.w.asselbergs@umcutrecht.nl
Drs. Marijke Linschoten
Arts-onderzoeker afdeling cardiologie
UMC Utrecht
m.p.m.linschoten-2@umcutrecht.nl
Het projectteam van DEFENCE bestaat uit de volgende leden:
- Prof. dr. Folkert W. Asselbergs, hoogleraar cardiologie UMC Utrecht en pijlervoorzitter Data Infrastructuur DCVA
- Drs. Marijke Linschoten, arts-onderzoeker afdeling cardiologie UMC Utrecht
- Dr. Harald Jorstad, sportcardioloog Amsterdam UMC
- Dr. Chahinda Ghossein, AIOS cardiologie Maastricht UMC
- Em. prof. dr. Gouke Bonsel, epidemioloog Erasmus MC
- Drs. Astrid Schut, Managing Director Werkgroep Cardiologische centra Nederland (WCN)
- Dr. Maarten van Smeden, statisticus Julius Centrum
- Dr. Robert Tieleman, cardioloog Martini Ziekenhuis en pijler voorzitter implementatie DCVA
- Prof. dr. Frans Rutten, hoogleraar huisartsgeneeskunde Julius Centrum
- Prof Dr. Wiek van Gilst, directeur DCVA
- Dr. Inge Schalkers, Harteraad
TRACE-NL studie: Tricuspidalisklep Transkatheter Edge-to-Edge Repair bij patiënten met ernstige symptomatische tricuspidalisklepinsufficiëntie.NVVC werkgroep Transkatheter Hartklepimplantatie (THI)
Veelbelovende zorg (Route 2 van de NVVC Procedure Innovatie)
NVVC werkgroep Transkatheter Hartklepimplantatie (THI)
December 2022 is in samenwerking met het Zorginstituut, ZonMw en de patiëntenvereniging Harteraad de multicenter gerandomiseerde studie TRACE-NL van start gegaan. Het doel van de studie is om de effectiviteit, veiligheid en kosteneffectiviteit van Tricuspidalisklep Transkatheter Edge-to-Edge Repair (T-TEER) in patiënten met ernstige symptomatische tricuspidalisklepinsufficiëntie (TI) te onderzoeken. Bij een positief studieresultaat wordt de behandeling mogelijk opgenomen in het basispakket voor verzekerde zorg in Nederland.
Momenteel nemen 7 ziekenhuizen deel aan de studie, namelijk: UMC Groningen, Amsterdam UMC, Erasmus MC, Leiden UMC, Maastricht UMC, Catharina Ziekenhuis Eindhoven en het St. Antonius Ziekenhuis. In het St. Antonius Ziekenhuis zijn de eerste patiënten reeds geïncludeerd en behandeld. De verwachting is dat de overige centra de komende maanden ook beginnen met includeren. Potentiële kandidaten kunnen worden aangemeld bij een van de deelnemende centra.
In het kort komen kandidaten in aanmerking als er sprake is van 1) minimaal ernstige symptomatische TI 2) ondanks behandeling met optimale medicamenteuze therapie (waaronder diuretica) en 3) een hoog operatierisico.
De studie wordt voorafgegaan door een pre-trial fase (n=56) waarin ieder centrum 8 behandelingen met T-TEER uitvoert ter evaluatie van de leercurve. In de gerandomiseerde studie (n=150) worden vervolgens 100 patiënten gerandomiseerd naar T-TEER met daarbovenop optimale medicamenteuze therapie (OMT) en 50 patiënten naar alleen OMT. Geïncludeerde patiënten hebben een minimale follow-up van 12 maanden.
Het primaire eindpunt is de samengestelde uitkomst, geanalyseerd met een win-ratio approach, van:
- Mortaliteit, hospitalisatie voor hartfalen en kwaliteit van leven (verandering in Kansas City Cardiomyopathy Questionnaire) na 12 maanden
De secundaire eindpunten zijn:
- De individuele uitkomsten van het primaire eindpunt
- MACE
- Verandering in NYHA-klasse
- Verandering in 6-minuten wandeltest
- Reductie van de TI
- Leercurve (eerste 8 pre-trial procedures vergeleken met de laatste 8 procedures)
- Kosteneffectiviteit
Drs. Martijn Vrijkorte
arts-onderzoeker cardiologie
St. Antonius Ziekenhuis
COMPARE LAAO trial - Linker hartoorsluiting voor patiënten met atrium fibrilleren en een contra-indicatie voor orale anticoagulantia
Nederlandse Hartritme Associatie (NHRA)
Veelbelovende zorg (Route 2 van de NVVC Procedure Innovatie)
Per 1 januari 2021 is de multicenter RCT COMPARE LAAO, een Veelbelovende Zorg project gesubsidieerd door ZonMw en het Zorginstituut Nederland en geïnitieerd in het St. Antonius Ziekenhuis, van start gegaan. Het doel van de COMPARE LAAO is om aan te tonen dat linker hartoorsluiting superieur is aan trombocyten-aggregratieremmers of geen behandeling bij patiënten met atriumfibrilleren en een verhoogd risico op trombo-embolische complicaties, die tevens een dringende contra-indicatie hebben voor het gebruik van orale anticoagulantia. Als dit uit de studie uitkomsten blijkt, zal de behandeling opgenomen worden in het basispakket van verzekerde zorg.
Alle 15 Nederlandse ziekenhuizen waar Cardio-thoracale chirurgie, Interventiecardiologie en Electrofysiologie aanwezig zijn (conform het consensus document Linkerhartoor sluiting uit 2016), nemen deel aan de COMPARE LAAO trial en zullen hopelijk op korte termijn kunnen opstarten. De deelnemende ziekenhuizen ziet u in figuur 1. (kolom rechts)
Indien u potentiële kandidaten voor deze studie heeft, kunt u deze ter beoordeling aan bieden aan een van de deelnemende centra.
Kort gezegd komen patiënten in aanmerking als ze (1) atriumfibrilleren hebben, (2) wel een indicatie voor het gebruik van OAC hebben, maar (3) dit nu niet gebruiken vanwege een (langdurige) contra-indicatie. Als reden voor de contra-indicatie kunt u bijvoorbeeld denken aan ernstige- of recidiverende bloedingen, (zeer) hoog risico op bloeding, maar ook hemodialysepatiënten gebruiken vaak geen OAC. De in- en exclusiecriteria vindt u in tabel 1.
In totaal worden ruim 600 patiënten 2:1 gerandomiseerd naar respectievelijk de interventie- of controlegroep.
De totale duur van de studie is 5.5 jaar. Geïncludeerde patiënten hebben een minimale follow up van 1 jaar en blijven tot het eind van de studie in follow up.
De twee primaire effectiviteits-eindpunten zijn:
- Tijd tot optreden van CVA (ischemisch, hemorragisch of onbepaald)
- Tijd tot optreden van TIA, systemische embolie of CVA (ischemisch, hemorragisch of onbepaald)
De studie staat geregistreerd op www.ClinicalTrials.gov onder het nummer: NCT04676880.
Het onderzoeksteam van de COMPARE LAAO:
Prof. dr. Lucas Boersma
Cardioloog – Hoofdonderzoeker
St. Antonius Ziekenhuis
Marina Huijboom
Promovenda – Coördinerend onderzoeker
St. Antonius Ziekenhuis
Figuur 1 – Deelnemende centra aan de COMPARE LAAO studie
Monitor HF trial: arteria pulmonalis monitoring bij patiënten met hartfalen
NVVC werkgroep Hartfalen
Heeft u potentiële kandidaten voor deze studie, biedt de patiënt dan ter beoordeling aan in een deelnemend ziekenhuis in uw regio.
De inclusie en exclusie criteria vindt u in tabel 2.
De studie staat geregistreerd op www.ClinicalTrials.gov onder het nummer: NTR7672
Figuur 1 - Inclusie MONITOR HF
(klik voor vergroting)
Figuur 2 - Inclusie per deelnemend centrum
(klik voor vergroting)
LEGACYstudie: minder bloedingen door het weglaten van aspirine bij patiënten met een hartinfarctWerkgroep Acuut Coronair Syndroom (ACS)
Wetenschappelijk onderzoek
In Nederland ondergaan jaarlijks 15.000 patiënten met een acuut coronair syndroom zonder ST-segment elevatie een dotterbehandeling. Patiënten krijgen daarna meestal twee bloedverdunners, aspirine en een P2Y12-remmer, om de kans op een acute afsluiting (trombose) van de stent(s) of een nieuw hartinfarct te verminderen.
Het gebruik van bloedverdunners gaat echter gepaard met (ernstige) bloedingen. In de afgelopen jaren hebben nieuwe stents en krachtigere P2Y12-remmers de kans op stenttrombose en een nieuw hartinfarct fors verminderd. Deze verbeteringen hebben geleid tot onderzoek naar behandeling met slechts één bloedverdunner. Eerdere studies hebben laten zien dat het weglaten van aspirine leidt tot minder bloedingen zonder dat het aantal hartproblemen toeneemt. In deze studies hebben patiënten toch gedurende 1 tot 3 maanden twee bloedverdunners gekregen, terwijl de meeste bloedingen juist in de periode kort na de dotterbehandeling optreden.
In 2022 is de LEGACY studie gestart, met deze studie hopen we voor het eerst aan te tonen dat het weglaten van aspirine direct na de dotterbehandeling het aantal bloedingen verder kan terugdringen zonder dat dit de effectiviteit aantast.
De LEGACY studie wordt ondersteund door het programma Goed Gebruik Geneesmiddelen (GGG) van ZonMw. Bij vragen over de studie kunt u contact opnemen via legacy@amsterdamumc.nl.
Jose Henriques
(Amsterdam UMC)
Niels van der Sangen
(Amsterdam UMC)
Bimmer Claessen
(Amsterdam UMC)
Tarik Küçük
(Amsterdam UMC)
Pro-TAVI studie: Percutane coronaire interventies voorafgaand aan transkatheter aortaklepvervanging werkgroep interventiecardiologie (WIC) & werkgroep THI
Wetenschappelijk onderzoek
Per oktober 2021 is de onderzoeker-geïnitieerde, multicenter, gerandomiseerde studie PRO-TAVI gestart in 11 Nederlandse hartcentra. De PRO-TAVI richt zich op patiënten met significant coronairlijden die een transcatheter aortaklepvervanging (TAVI) zullen ondergaan.
De incidentie van coronairlijden in deze patiëntenpopulatie is hoog (oplopend tot 75% van de patiënten), maar het belang van de behandeling van bijkomend significant coronairlijden voorafgaand aan de TAVI is punt van discussie. De huidige internationale richtlijnen adviseren een dotterbehandeling van proximale segmenten vóór de TAVI-procedure. Wetenschappelijke onderbouwing van dit advies is er niet: tot op heden ontbreken gerandomiseerde studies ten aanzien van de juiste behandeling van significant coronairlijden bij patiënten die een TAVI ondergaan. De richtlijn wordt dan ook niet altijd gevolgd: soms wordt het coronairlijden wel behandeld en soms wordt alleen de TAVI uitgevoerd. Een dotterbehandeling bij een ernstige aortaklepstenose is niet zonder risico. Bovendien heeft de fragiele TAVI-patiënt vaak veel comorbiditeiten die het risico op complicaties tijdens een dotterbehandeling verder verhogen. Anderzijds is een dotterbehandeling na afloop van de TAVI technisch moeilijker. Het doel van de PRO-TAVI studie is het onderzoeken van de veiligheid én kosteneffectiviteit van een TAVI zonder standaard dotterbehandeling voorafgaand aan de hartklepvervanging.
In totaal zullen de komende twee jaar 466 patiënten met signficant coronairlijden gerandomiseerd worden naar TAVI met of zonder dotterbehandeling. De studie wordt ondersteund door ZonMW in het kader van doelmatigheidsonderzoek. Er zijn 11 deelnemende centra: UMC Utrecht, Amsterdam UMC, UMC Groningen, St. Antonius Ziekenhuis, Catharina Ziekenhuis, Medisch Centrum Leeuwarden, Medisch Spectrum Twente, Radboudumc, Amphia Ziekenhuis, HagaZiekenhuis en OLVG
Bij vragen kan u contact opnemen met protavi@umcutrecht.nl.
Zie ook de februari 2022 editie van Netherlands Heart Journal.
Hugo Aarts
(UMC Utrecht )
Michiel Voskuil
(UMC Utrecht)
Ronak Delewi
(Amsterdam UMC)